پکیج خودرو : خرید آنلاین لوازم یدکی ایران خودرو و سایپا

دیسک و صفحه کلاچ چیست؟

دیسک کلاچ

• یک صفحه فلزی دایره‌ای شکل است که به فلایویل موتور متصل می‌شود.
• دارای لنت‌های اصطکاکی در دو طرف خود است که به صفحه کلاچ می‌چسبند.
• وظیفه اصلی دیسک کلاچ، انتقال گشتاور از موتور به گیربکس است.

صفحه کلاچ

• یک صفحه فلزی دایره‌ای شکل دیگر است که به پوسته کلاچ متصل می‌شود.
• دارای لنت‌های اصطکاکی در یک طرف خود است که به دیسک کلاچ می‌چسبند.
• وظیفه اصلی صفحه کلاچ، درگیر شدن با دیسک کلاچ و قطع یا وصل انتقال قدرت از موتور به گیربکس است.

دیسک و صفحه کلاچ، چگونه کار می کنند؟

دیسک و صفحه کلاچ، دو جزء حیاتی در سیستم انتقال قدرت خودرو هستند که وظیفه‌ی قطع و وصلِ گشتاور بین موتور و گیربکس را به عهده دارند. برای درک بهترِ عملکردِ این دو قطعه، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. فشردن پدال کلاچ

• با فشردن پدال کلاچ، نیرویی به واسطه اهرم‌ها و بلبرینگ کلاچ، به صفحه فشار کلاچ اعمال می‌شود.
• این نیرو، صفحه فشار را به سمت عقب حرکت می‌دهد و باعث فشرده شدن فنرهای دیافراگمیِ موجود در پوسته کلاچ می‌شود.
• در اثر فشرده شدن فنرها، صفحه کلاچ از دیسک کلاچ جدا می‌شود.

2. قطع انتقال قدرت

• با جدا شدن صفحه کلاچ از دیسک، اصطکاک بین آنها از بین رفته و انتقال گشتاور از موتور به گیربکس قطع می‌شود.
• در این حالت، راننده می‌تواند بدون نگرانی از آسیب به دنده‌ها، دنده را تعویض کند.

3. رها کردن پدال کلاچ

• با رها کردن پدال کلاچ، فنرهای دیافراگمی منبسط شده و صفحه فشار به سمت جلو حرکت می‌کند.
• این حرکت، صفحه کلاچ را به دیسک کلاچ فشرده می‌کند و اصطکاک بین آنها ایجاد می‌شود.
• در اثر این اصطکاک، گشتاور موتور به دیسک و سپس به گیربکس منتقل می‌شود.

4. انتقال قدرت به چرخ‌ها

• با انتقال گشتاور به گیربکس، راننده می‌تواند با انتخاب دنده مناسب، سرعت و قدرت مورد نیاز برای حرکت خودرو را تعیین کند.
• در نهایت، گشتاور از طریق گیربکس، میل گاردان، دیفرانسیل و پلوس‌ها به چرخ‌ها منتقل شده و باعث حرکت خودرو می‌شود.
• نکاتی در خصوص عملکرد دیسک و صفحه کلاچ:
• عمل کلاچ‌گیری باید به صورتِ آهسته و پیوسته انجام شود تا از ساییدگی زودرسِ دیسک و صفحه جلوگیری شود.
• رانندگی با نیم کلاچ، به شدت به دیسک و صفحه آسیب می‌رساند.
• در هنگام ترافیک سنگین، بهتر است دنده را خلاص کرده و از پدال کلاچ استفاده نکنیم.
• استفاده از روغن گیربکس مناسب و با کیفیت، عمر دیسک و صفحه را افزایش می‌دهد.

وظایف دیسک و صفحه کلاچ:

1. قطع و وصل کردن انتقال قدرت:

دیسک کلاچ: به فلایویل موتور متصل است و وظیفه دارد تا با ایجاد اصطکاک با صفحه کلاچ، قدرت موتور را به گیربکس منتقل کند.

صفحه کلاچ: به واسطه فنرهایی به فلایویل متصل شده و وظیفه دارد تا با درگیر شدن با دیسک کلاچ، انتقال قدرت را برقرار کند.

2. تعویض دنده:

راننده با فشردن پدال کلاچ، دیسک و صفحه کلاچ از هم جدا شده و انتقال قدرت قطع می شود.
در این حالت راننده می تواند دنده را تعویض کند.
با رها کردن پدال کلاچ، دیسک و صفحه کلاچ مجددا درگیر شده و انتقال قدرت برقرار می شود.

3. کمک به حرکت نرم خودرو:

در هنگام شروع حرکت خودرو، راننده با نیم کلاچ کردن، به تدریج اتصال بین دیسک و صفحه کلاچ را برقرار می کند.
این عمل باعث می شود تا انتقال قدرت به گیربکس و چرخ ها به صورت تدریجی انجام شده و خودرو به نرمی حرکت کند.

4. جلوگیری از آسیب به گیربکس:

در هنگام تعویض دنده بدون کلاچ، دنده ها تحت فشار زیادی قرار گرفته و ممکن است آسیب ببینند.
استفاده از دیسک و صفحه کلاچ از این اتفاق جلوگیری می کند.

5. کمک به خنک شدن موتور:

در هنگام توقف خودرو، با فشردن پدال کلاچ، دیسک و صفحه کلاچ از هم جدا شده و موتور از گیربکس جدا می شود.
این عمل باعث می شود تا موتور به راحتی خنک شود.

انواع دیسک و صفحه کلاچ

دیسک و صفحه کلاچ در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. رایج‌ترین نوع دیسک و صفحه کلاچ، نوع اصطکاکی خشک است که در ادامه به بررسی آن و سایر انواع دیسک و صفحه می‌پردازیم:

1. دیسک و صفحه کلاچ اصطکاکی خشک

• این نوع دیسک و صفحه، رایج‌ترین نوع در خودروهای سواری است.

• از لنت‌های اصطکاکی با ضریب اصطکاک بالا برای ایجاد چسبندگی بین دیسک و صفحه استفاده می‌کند.
• به دلیل عدم نیاز به روغن، نگهداری آن آسان‌تر است.
• در برابر حرارت بالا مقاوم است.

2. دیسک و صفحه کلاچ اصطکاکی تر

• در این نوع، از روغن برای خنک کردن و روانکاری لنت‌ها استفاده می‌شود.
• اصطکاک نرم‌تر و انتقال قدرت روان‌تر را به ارمغان می‌آورد.
• به دلیل نیاز به روغن، نگهداری آن پیچیده‌تر است.
• در برابر حرارت بالا به اندازه نوع دیسک و صفحه کلاچ اصطکاکی خشک مقاوم نیست.

3. دیسک و صفحه کلاچ فلزی

• به جای لنت‌های اصطکاکی، از صفحات فلزی برای ایجاد اصطکاک استفاده می‌کند.
• عمر طولانی‌تر و تحمل گشتاور بیشتر را ارائه می‌دهد.
• تعویض دنده‌ها به دلیل اصطکاک ناگهانی، سخت‌تر است.
• به دلیل صدای زیاد، در خودروهای سواری کاربرد ندارد.

4. دیسک و صفحه کلاچ سرامیکی

• از مواد سرامیکی برای ساخت لنت‌ها استفاده می‌شود.
• مقاومت حرارتی بالا و عمر طولانی را ارائه می‌دهد.
• قیمت آن به دلیل استفاده از مواد سرامیکی، گران‌تر است.
• در خودروهای مسابقه‌ای و پرقدرت کاربرد دارد.

علاوه بر نوع اصطکاک، دیسک و صفحه کلاچ در اندازه‌ها و ضخامت‌های مختلف نیز تولید می‌شوند که باید متناسب با نوع خودرو و قدرت موتور انتخاب شوند.

تفاوت دیسک و صفحه کلاچ:

1. محل قرارگیری:

دیسک کلاچ: بین فلایویل موتور و صفحه کلاچ قرار می گیرد.
صفحه کلاچ: به واسطه فنرهایی به فلایویل موتور متصل می شود.

2. جنس:

دیسک کلاچ: از جنس فلز یا کامپوزیت ساخته می شود و دارای سطحی صاف و دایره ای است.
صفحه کلاچ: از جنس فولاد ساخته می شود و دارای سطحی ناهموار با روکش اصطکاکی است.

3. عملکرد:

دیسک کلاچ: با ایجاد اصطکاک با صفحه کلاچ، قدرت موتور را به گیربکس منتقل می کند.
صفحه کلاچ: با فشردن دیسک کلاچ به فلایویل، اتصال بین موتور و گیربکس را برقرار می کند.

4. عمر مفید:

دیسک کلاچ: به دلیل اصطکاک مداوم، عمر مفید کمتری نسبت به صفحه کلاچ دارد.
صفحه کلاچ: عمر مفید بیشتری نسبت به دیسک کلاچ دارد.

5. قیمت:

دیسک کلاچ: به دلیل جنس و ساختار پیچیده تر، قیمت بالاتری نسبت به صفحه کلاچ دارد.
صفحه کلاچ: قیمت پایین تری نسبت به دیسک کلاچ دارد.

نکاتی در خصوص انتخاب دیسک و صفحه کلاچ

انتخاب دیسک و صفحه کلاچ مناسب، به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:

1. نوع خودرو

• اولین و مهم‌ترین عامل، نوع خودرو است. دیسک و صفحه کلاچ هر خودرو با توجه به نوع موتور، گیربکس و قدرت آن طراحی و ساخته می‌شود.
• به طور مثال، دیسک و صفحه کلاچ یک خودروی پراید با دیسک و صفحه کلاچ یک خودروی سمند متفاوت است.

2. نوع گیربکس

• نوع گیربکس (دستی یا اتوماتیک) نیز در انتخاب دیسک و صفحه کلاچ نقش دارد.
• دیسک و صفحه کلاچ خودروهای اتوماتیک ساختار متفاوتی با دیسک و صفحه کلاچ خودروهای دنده‌ای دارند.

3. سبک رانندگی

• سبک رانندگی شما نیز در انتخاب دیسک و صفحه کلاچ مناسب تاثیرگذار است.
• اگر رانندگی شما پرشتاب و تهاجمی است، باید از دیسک و صفحه کلاچ با کیفیت و ضخامت بیشتر استفاده کنید.

4. برند

• برندهای مختلفی در زمینه تولید دیسک و صفحه کلاچ فعالیت می‌کنند.
• هر کدام از این برندها کیفیت و قیمت متفاوتی دارند.
• انتخاب برند مناسب، به سلیقه و بودجه شما بستگی دارد.

مقایسه دیسک و صفحه

هر کدام از این قطعات، وظایف و ویژگی‌های خاص خود را دارند که در ادامه به مقایسه آنها می‌پردازیم:

1. دیسک کلاچ

• وظیفه: وظیفه‌ی اصلی دیسک کلاچ، انتقال گشتاور از موتور به گیربکس است.
• موقعیت: دیسک کلاچ به فلایویل موتور متصل می‌شود.
• ساختار: از یک صفحه فلزی دایره‌ای شکل با لنت‌های اصطکاکی در دو طرف تشکیل شده است.
• معایب: به دلیل اصطکاک، در معرض ساییدگی و فرسودگی قرار دارد.
• مزایا: تعویض آن نسبت به صفحه کلاچ آسان‌تر است.

2. صفحه کلاچ

• وظیفه: وظیفه‌ی اصلی صفحه کلاچ، درگیر شدن با دیسک کلاچ و قطع یا وصل انتقال قدرت از موتور به گیربکس است.
• موقعیت: صفحه کلاچ به پوسته کلاچ متصل می‌شود.
• ساختار: از یک صفحه فلزی دایره‌ای شکل با لنت‌های اصطکاکی در یک طرف تشکیل شده است.
• معایب: تعویض آن نسبت به دیسک کلاچ سخت‌تر است.
• مزایا: به دلیل عدم تماس مستقیم با فلایویل، عمر طولانی‌تری دارد.

ویژگی دیسک کلاچ صفحه کلاچ

وظیفه
انتقال گشتاور
درگیر شدن با دیسک و قطع/وصل گشتاور
موقعیت
متصل به فلایویل
متصل به پوسته کلاچ
ساختار
دو طرف لنت اصطکاکی
یک طرف لنت اصطکاکی
تعویض
آسان‌تر
سخت‌تر
عمر
کوتاه‌تر
طولانی‌تر

علائم خرابی دیسک و صفحه

دیسک و صفحه کلاچ از جمله قطعات مصرفی در خودرو هستند که به مرور زمان و با استفاده، دچار فرسودگی و خرابی می‌شوند. خرابی دیسک و صفحه می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد که راننده باید به آنها توجه کند.

علائم رایج خرابی دیسک و صفحه کلاچ:

• سخت جا رفتن دنده‌ها: اگر دنده‌ها به سختی جا می‌روند یا هنگام تعویض دنده، صدای سایش به گوش می‌رسد، ممکن است دیسک و صفحه کلاچ در حال خراب شدن باشند.
• لرزش خودرو هنگام تعویض دنده: لرزش خودرو هنگام تعویض دنده، به خصوص در سربالایی ها، می‌تواند نشان‌دهنده خرابی دیسک و صفحه کلاچ باشد.
• بوی سوختگی از کلاچ: اگر بوی سوختگی از کلاچ به مشام می‌رسد، احتمال خرابی دیسک و صفحه کلاچ وجود دارد.
• بالا رفتن دور موتور بدون افزایش سرعت خودرو: اگر دور موتور بالا می‌رود ولی سرعت خودرو افزایش نمی‌یابد، ممکن است دیسک و صفحه کلاچ در حال لغزش باشند.
• سفت شدن پدال کلاچ: اگر پدال کلاچ سفت شده یا به سختی فشرده می‌شود، ممکن است مشکل از دیسک و صفحه کلاچ باشد.
علاوه بر علائم ذکر شده، موارد زیر نیز می‌توانند نشان‌دهنده خرابی دیسک و صفحه کلاچ باشند:
• صدای جیرجیر از کلاچ: این صدا هنگام رها کردن پدال کلاچ شنیده می‌شود.
• لغزش کلاچ: در این حالت، هنگام شتاب گیری، دور موتور به طور ناگهانی بالا می‌رود.
• نشت روغن از سیستم کلاچ: این نشت می‌تواند باعث خرابی زودرس دیسک و صفحه کلاچ شود.
در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده، لازم است به یک مکانیک مراجعه کرده و نسبت به تعویض دیسک و صفحه کلاچ اقدام کنید.

سخن پایانی

در این مقاله سعی شد تا اطلاعات جامعی درباره دیسک و صفحه کلاچ، نحوه عملکرد، انواع، علائم خرابی و نکات مربوط به انتخاب و نگهداری آن ارائه شود.