5 علائم خرابی استپر موتور و وظیفه آن + نحوه شستن و تعویض آن
*با ما (گروه بازرگانی فلاحی) همراه باشید.
استپر موتور یا استپ موتور یکی از قطعات کوچک ولی با عملکردی مهم در خودرو است. خرابی استپر موتور درصورتیکه نادیده گرفته شود، میتواند به اجزای داخلی موتور خودرو آسیب برساند. در این مقاله به علائم خرابی استپر موتور و راه‌های تشخیص خرابی آن خواهیم پرداخت. همچنین وظیفه استپر موتور خودرو را نیز بیان خواهیم نمود.
وظایف استپر موتور خودرو
همانطور که می‌دانید، استپر موتور چند نقش مهم و اساسی در خودرو دارد.
- روشن نگه داشتن خودرو در حالت دور آرام خودرو
- ایجاد حالت ساسات در حالت سرد بودن موتور خودرو
- تنظیم دور آرام موتور خودرو در زمانیکه کولر گرفته می‌شود.
- تنظیم هوای مورد نیاز سیلندرها
نحوه عملکرد استپر موتور به زبان ساده:
استپر موتور بوسیله ECU یا همان کامپیوتر خودرو کنترل می‌شود. زمانیکه دمای موتور خودرو به درجه حرارت مشخصی می‌رسد، کامپیوتر خودرو دریچه را در بسته‌ترین حالت ممکن قرار می‌دهد تا هوای اضافه وارد موتور خودرو نشود که وجود مشکل در این مساله شایع‌ترین علامت خرابی این قطعه است.
این قطعه بر روی هوزینگ دریچه گاز نصب می‌شود و دریچه گاز علاوه بر مسیر هوای ورودی از طریق پولکی دریچه گاز، دارای یک مسیر هوا اضافی است که استپر موتور یا همان موتور پله‌ای، در آن مسیر قرار می‌گیرد و مقدار هوای مورد نیاز را با توجه به دستورات کامپیوتر خودرو کنترل می‌کند.
نشانه‌ها و علائم خرابی استپر موتور
خرابی استپر موتور را می‌توان از روی وجود مشکل در وظایفی که این قطعه بر عهده دارد، دنبال کرد اما علائم خرابی استپر موتور را به 5 بخش عمده می‌توان تقسیم نمود:
۱. دور آرام موتور نامنظم و استارت بد در هوای سرد
اولین علائم خرابی استپر موتور: همانطور که پیش از این اشاره شد، استپر موتور سه وظیفه اصلی دارد که اولین و مهمترین وظیفه آن نگه داشتن دور آرام موتور در زمان ساسات است. یه طور کلی این قطعه وظیفه مدیریت و تنظیم دور آرام موتور را برعهده دارد. در نتیجه اگر دور آرام موتور بهم بریزد، و یا زمانیکه موتور در حالت درجا کار می‌کند، سرعت دور آرام به طور غیرعادی بالا پایین شود و یا در استارت سرد، ماشین خاموش شود، اولین چیزی که به ذهن خواهد رسید خرابی استپر موتور است.
2- فشار زیاد به موتور در هنگام کولر گرفتن
دومین علائم خرابی استپر موتور: مشکل بعدی که ممکن است از استپر موتور خودرو باشد، در زمان کولر گرفتن است. زمانیکه کولر خودرو روشن می‌شود، کمپرسور بار اضافه به موتور خودرو وارد می‌کند. در اینجا نیز استپر موتور وارد عمل شده و کمک می‌کند که گاز خود به خود کمی افزایش پیدا کند. در اینجا اگر استپر موتور خراب باشد، ماشین خاموش می‌شود و یا با مشکل نوسان دور موتور مواجه خواهیم شد.
3- خاموش شدن خودرو در هنگام ترمز و کاهش دور موتور
سومین علائم خرابی استپر موتور: وظیفه دیگر این قطعه، مربوط یه زمانی است که در حرکت خودرو خلاص می‌شود و یا زمانیکه ترمز ناگهانی گرفته و دور موتور پایین می‌آید تا به آیدل برسد. در این صورت اگر استپر موتور خودرو خراب باشد، نمی‌تواند دور موتور را ثابت نگه دارد و ماشین خاموش می‌شود.
4- خاموش‌شدن خودبه‌خودی موتور
چهارمین علائم خرابی استپر موتور: یکی دیگر از علائم خرابی استپر موتور که جدی‌ترین نشانه آن به شمار می‌رود خاموش‌شدن موتور است. این زمانی است که خرابی استپر به آخرین مرحله رسیده است و خودرو در حالت در جا هوای کافی به دست نمی‌آورد. به همین دلیل وقتی موتور در جا کار می‌کند خاموش می‌شود. در برخی موارد حتی ممکن است در جا کار نکند و به‌محض روشن‌شدن متوقف شود.
5- روشن‌شدن چراغ زرد چک موتور
پنجمین علائم خرابی استپر موتور: یکی دیگر از نشانه‌های خرابی احتمالی استپر، روشن‌شدن چراغ چک موتور است. اگر ماژول کنترل موتور مشکلی را در استپر تشخیص دهد، چراغ چک موتور را روشن می‌کند تا به راننده اطلاع دهد که مشکلی به وجود آمده است. ازآنجاکه مشکلات زیادی در خودرو وجود دارند که باعث می‌شوند چراغ چک روشن شود، برای یافتن دلیل اصلی باید دیاگ زده شود و کد مربوطه بررسی شود. اگر دستگاه دیاگ کد P0505 را نشان دهد یعنی مشکل از استپر است.
با توجه به موارد گفته شده، برای تشخیص خرابی استپر موتور اگر هر یک از این پنج علام خرابی استپر موتور اتفاق بیوفتد، می‌توان گفت که استپر موتور خودرو باید مورد بررسی قرار گیرد.
راه‌های بررسی خرابی استپر موتور خودرو با توجه به علائم خرابی استپر موتور گفته شده:
روش اول – تست با دستگاه دیاگ
همانطور که گفته شد یکی از روش‌های بررسی خرابی استپر موتور استفاده از دستگاه دیاگ یا همان عیب یاب است. در صورت خرابی استپر، خطای استپر موتور در دستگاه ثبت خواهد شد
روش دوم – استفاده از مولتی متر
روش دیگر استفاده از دستگاه مولتی متر است. برای انجام این کار ابتدا باید کلید دستگاه را بر روی اهم متر مقرار داده و سیم مشکی و قرمز را در بخش مربوط دستگاه مولتی متر قرار دهید. سپس دو سر سیم مولتی متر را در یک مرحله به پایه‌های اول و آخر و در مرحله بعدی به پایه‌های وسط استپر موتور وصل نمائید. به دنبال آن باید مقاومت قطعه را در هر مرحله یادداشت کنید، که باید در محدوده مشخصی باشد. در غیر این صورت میتواند نشانه خرابی قطعه باشد.
روش سوم-بررسی ظاهری استپر موتور خودرو
بخش اول
چک کردن این قطعه را به طریق دیگر نیز می‌توان انجام داد. در برخی موارد می‌توان با بررسی ظاهری به مشکل پی برد.
اول اینکه با بررسی ظاهری این قطعه، در صورت مشاهده وجود خوردگی و دفورمگی بر روی کلاهک استپر موتور می‌توان نتیجه گرفت که مشکل از این قطعه است و خوردگی و یا دفرمگی مشاهده شده بر روی قطعه میتواند باعث ورود هوای اضافه شود، که در نتیجه پارامترهای استپر موتور را بهم ریخته و خودرو به مشکل می‌خورد.
بخش دوم
مورد بعدی که می‌توان از روی آن به تشخیص این مساله پرداخت که آیا مشکل از سوی استپر موتور است یا خیر، این است که مواردی همچون پولکی دریچه گاز چک شود. مشکلی که به نظر می‌آید از استپر موتور خودرو است، میتواند مربوط به پولکی دریچه گاز باشد که در صورت داشتن خوردگی و یا باز ماندن، باعث ورود هوای اضافه شده و این مساله نیز پارامترهای استپر موتور رو بهم می‌ریزد و در نتیجه به نظر می‌آید که مشکل از استپر موتور است، در حالی که مشکل از جای دیگر است.
بخش سوم
یکی دیگر از مواردی که در صورت خرابی استپر موتور، قبل از تعویض استپر موتور باید چک شود، مربوط به اورینگ‌های دریچه گاز است. به همین دلیل قبل از تعویض استپر موتور حتما باید اورینگ‌های دریچه گاز از لحاظ سلامت چک شوند. اورینگ های سوزن انژکتور هم به شدت می‌توانند باعث بوجود آومدن این مشکل شوند، به این دلیل که می‌توانند باعث نشتی هوا و کشیده شدن هوا به داخل شوند.
بخش چهارم
مورد بعدی که می‌توان از روی آن به تشخیص این مساله پرداخت که آیا مشکل از سوی استپر موتور است یا خیر، این است که مواردی همچون پولکی دریچه گاز چک شود. مشکلی که به نظر می‌آید از استپر موتور خودرو است، میتواند مربوط به پولکی دریچه گاز باشد که در صورت داشتن خوردگی و یا باز ماندن، باعث ورود هوای اضافه شده و این مساله نیز پارامترهای استپر موتور رو بهم می‌ریزد و در نتیجه به نظر می‌آید که مشکل از استپر موتور است، در حالی که مشکل از جای دیگر است.
بخش پنجم
یکی دیگر از مواردی که در صورت خرابی استپر موتور، قبل از تعویض استپر موتور باید چک شود، مربوط به اورینگ‌های دریچه گاز است. به همین دلیل قبل از تعویض استپر موتور حتما باید اورینگ‌های دریچه گاز از لحاظ سلامت چک شوند. اورینگ های سوزن انژکتور هم به شدت می‌توانند باعث بوجود آومدن این مشکل شوند، به این دلیل که می‌توانند باعث نشتی هوا و کشیده شدن هوا به داخل شوند.
بخش اول-نحوه تست سالم یا خراب بودن استپر موتور خودرو توسط خودمان
جهت تست استپر موتور در نظر داشته باشید که، موتور خودرو باید گرم باشد. در حالی که موتور خودرو روشن است، پا را بر روی پدال ترمز گذاشته و آن را نگه دارید. در این حالت دنده را در دنده 5 قرار داده، سپس پدال کلاچ را به ارامی رها کنید. در نظر داشته باشید که این رها کردن باید آرامتر از حالت عادی باشد. اگر در این حالت دور موتور خودرو بلافاصله پایین آمد، و موتور خودرو خاموش شد، نشان دهنده این است که استپر موتور خودرو خراب است. اما اگر استپر موتور دور از دست رفته را جبران کرد و صدای موتور تغییر کرد، نشان دهنده این است که استپر موتور سالم است و نیازی به تعویض ندارد.
بخش دوم- نحوه تست سالم یا خراب بودن استپر موتور خودرو توسط خودمان
در نظر داشته باشید که اگر در این وضعیت پدال کلاچ تا انتها فشار داده شود، برای لحظه‌ای دور موتور خودرو بالا خواهد بود و سریعا به حالت عادی بر می‌گردد. در خودروهایی نیز که از سیستم گیربکس اتوماتیک استفاده می‌کنند، دور موتور پس از قرار دادن شیفتر در حالت D و یا R پایین می‌آید و یا موتور خودرو خاموش خواهد شد.
نحوه شستن و تمیزکردن استپر موتور
- قبل از شروع به کار دستکش کار بپوشید و بست مثبت باتری را جدا کنید تا برق خودرو قطع گردد.
- در ادامه کار با فیش استپر موتور جدا کرده و با استفاده از ابزارهای ویژه اقدام به باز کردن پیچ های این قطعه کنید تا از دریچه گاز جدا شوند.
- در این مرحله نیاز به یک اسپری تمیزکننده دارید. بعد از باز نمودن استپر موتور ماشین لازم است یک نازل باریک نصب کنید و آن را در مرکز شفت استپر موتور جاگذاری کنید و با فشار اسپری کنید. انژکتور شور می تواند به طور کامل آلودگی ها و چربی های داخل استپر موتور ماشین را تمیز کند. برای همین بهتر است که استپر خودروی خود را به سمت زمین نگه بدارید تا آلودگی ها را خارج سازد.
- بعد از پاک سازی اساسی صبر کنید تا مایع انژکتور شور از رو و درون استپر موتور خشک شود.
- در ادامه با استفاده از اسپری تمیز کننده قسمت قرارگیری استپر و محل برخورد نوک استپر با دریچه گاز را پاک کنید و تمامی کثیفی ها را با دستمال تمیز نمایید.
