وایر شمع چیست و چه نقشی در خودرو دارد؟
*با ما (گروه بازرگانی فلاحی) همراه باشید.
وایر شمع یکی از مهم ترین و اصلی ترین قطعات خودرو می باشد که وظیفه اصلی آن این است که برق تولید شده توسط کویل ها را به سر شمع ها منتقل کند. در واقع در خودرو ها یک سیستم جرقه زنی وجود دارد که در هنگام استارت زدن خودرو فعال می شود. برای این که نیروی برق تولید شده توسط کویل ها به سر شمع ها انتقال پیدا کند، به یک سیم حامل جریان نیاز است که انرژی برق تولید شده را به شمع های خودرو انتقال دهد.
اکثر قریب به اتفاق خودرو هایی که امروزه توسط خودروسازان ایرانی و خارجی در دنیا تولید می شوند، از سیستم احتراق داخلی برای جرقه زنی و روشن شدن موتور استفاده می کنند. موتور این خودرو ها برای این که بتواند احتراق سوخت را انجام دهد، علاوه بر هوا و سوخت به یک سیستم جرقه زنی نیز نیاز دارد تا به کمک این سیستم بتواند احتراق داخلی را در موتور ایجاد کند. برای این که برق مورد نیاز برای جرقه زدن و احتراق در داخل موتور فراهم شود، از وایر شمع استفاده می شود که برق مورد نیاز این فرآیند را تامین کرده و آن را به سر شمع های خودرو منتقل می کند.
شمع چیست و چه وظیفه ای در خودرو دارد؟
در ابتدای این مقاله در ارتباط با وایر شمع توضیحاتی خدمت شما عزیزان عرض داشتیم و گفتیم که این قطعه یکی از حیاتی ترین و مهم ترین قطعات خودرو های احتراق داخلی می باشد. لذا در صورت وجود هر گونه مشکل در این قطعه، عملکرد خودرو با مشکل مواجه شده و خودرو روشن نخواهد شد. وجود هر گونه پوسیدگی یا خرابی در این قطعه ممکن است خسارات جبران ناپذیری را برای خودروی شما به همراه داشته باشد. پیش از آن که در ارتباط با وایر شمع بیشتر صحبت کنیم، بهتر است ابتدا صحبت هایی درباره ی شمع خودرو های احتراق داخلی داشته باشیم.
شمع یکی از کوچک ترین قطعات خودرو می باشد که روی سیلندر های خودرو قرار می گیرد. بیشتر خودرو های داخلی که توسط شرکت های خودروسازی ایرانی تولید می شوند، چهار سیلندر دارند که پیستون ها درون این سیلندر ها حرکت رفت و برگشتی انجام می دهند و انرژی تولیدی توسط موتور را به دیفرانسیل به چرخ های خودرو منتقل کرده و باعث می شوند خودرو حرکت کند. عملکرد شمع در واقع جرقه زدن و ایجاد احتراق داخلی درون سیلندر های موتور می باشد.
روی هر سیلندر موتور یک شمع قرار گرفته است که عمل جرقه زدن در آن سیلندر را بر عهده دارد. بدیهی است در صورتی که این کار توسط شمع های خودرو انجام نشود، احتراق سوخت صورت نخواهد گرفت. در واقع کار این است که ولتاژ برق ایجاد شده را که توسط وایر شمع به سر شمع می رسد، به محفظه ی احتراق خودرو منتقل می کند و سبب جرقه زدن و احتراق سوخت در مجاورت هوای وارد شده به موتور می شود.
پس از این که در حضور جرقه تولید شده توسط شمع خودرو، احتراق درون موتور ایجاد شد و انفجار سوخت در مجاورت هوا صورت گرفت، انرژی ذخیره شده در سوخت آزاد می شود و این انرژی می تواند باعث حرکت خودرو شود.
وظیفه ی کویل در خودرو چیست؟
همانطوری که در مقدمه ی این مقاله نیز اشاره شد، کویل یا دلکو انرژی الکتریکی مورد نیاز برای جرقه زدن شمع را فراهم می کند. برای این که انرژی الکتریکی تولید شده توسط این کویل ها به شمع برسد، از وسیله ای به نام وایر شمع استفاده می کنند. وایر شمع یک سیم حامل جریان می باشد که انرژی الکتریکی را به شمع خودرو منتقل کرده تا شمع بتواند جرقه بزند و انفجار در داخل موتور صورت گیرد. البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که تأمین کننده اصلی انرژی الکتریکی مورد نیاز برای جرقه زدن شمع خودرو، باتری خودرو می باشد.
اما کویل در واقع تقویت کننده ولتاژ ایجاد شده توسط باتری خودرو می باشد. به عبارت دیگر کویل ولتاژ ایجاد شده توسط باتری را به حدی می رساند که شمع بتواند به کمک این ولتاژ ایجاد شده جرقه بزند و احتراق داخلی را در موتور ایجاد کند. اما شاید این سوال برای شما هم پیش بیاید که کویل ها چگونه می توانند باعث افزایش ولتاژ برق ایجاد شده توسط باتری خودرو شوند؟
درک این قضیه برای افرادی که با قطعات الکترومغناطیسی سر و کار ندارند ممکن است کمی سخت باشد. اما افرادی که درباره ی این موضوعات سر رشته دارند، به راحتی می توانند بفهمند که کویل چگونه این کار را انجام می دهد. جریان الکتریکی که توسط باتری خودرو تولید می شود، بسیار پایین تر از آن میزان جریانی است که شمع بتواند به کمک آن جرقه بزند و انفجار در داخل موتور ایجاد کند.
لذا قطعه ی کویل در بین مسیر باتری و شمع های خودرو قرار می گیرد. کویل در واقع قطعه ای است که از سیم پیچ های القایی بسیاری تشکیل شده است. با ورود جریان الکتریکی به داخل این سیم پیچ ها، انرژی الکتریکی از هر پیچ کویل که می گذرد میزان ولتاژ آن افزایش پیدا می کند و سپس در آخر کار و در هنگام خروج جریان از داخل سیم پیچ های القایی کویل، یک جریان الکتریکی به مراتب قوی تر از جریان الکتریکی تولید شده توسط باتری خودرو برای شمع های خودرو فراهم می شود تا شمع بتواند به کمک این جریان الکتریکی تولید شده جرقه بزند و احتراق داخلی موتور صورت گیرد.
امروزه کویل نقش بسیار ویژه ای در خودرو ها دارد و در بعضی از خودرو ها نیز این قطعه به طور مستقیم و بدون نیاز به وایر شمع به شمع های خودرو متصل می شود و جرقه زده می شود. حال آن که در بسیاری دیگر از خودرو ها هنوز از وایر شمع به این منظور استفاده می شود.
وایر شمع برای انجام وظیفه ی خود بایستی چه خصوصیات و ویژگی های ساختاری داشته باشد؟
ولتاژی که توسط باتری خودرو تولید می شود، 12 ولت می باشد که میزان ولتاژ بسیار پایینی است و شمع قادر نخواهد بود به کمک این میزان ولتاژ و جریان الکتریکی تولید شده جرقه بزند. لذا همانطوری که گفته شد، کویل با سیم پیچ های القایی خود، این انرژی الکتریکی و ولتاژ برق را تقویت می کند و انرژی الکتریکی تقویت شده را به وایر شمع تحویل می دهد تا این قطعه حیاتی خودرو بتواند این انرژی و ولتاژ ایجاد شده را به شمع های خودرو منتقل کند و جرقه صورت گیرد.
وایر شمع بایستی برای جلوگیری از اتلاف انرژی و هدر رفت جریان الکتریکی، به سرعت این کار را انجام دهد. بدیهی است هر چقدر که در این انتقال تاخیر ایجاد شود، میزان انرژی الکتریکی که به شمع‌های خودرو می‌رسد کم تر خواهد بود. لذا این سیم های حامل جریان الکتریکی بایستی دارای حداکثر توان و قدرت انتقال برق باشند تا بتوانند در کمترین زمان ممکن این انتقال را انجام داده و از هدر رفت انرژی جلوگیری کنند.
با توجه به این که سیم های حامل جریان که تحت عنوان وایر شمع شناخته می شوند، در ساختار خود دارای کربن هستند، هر گونه حرارت یا ارتعاش که به این قطعه خودرو برسد، ممکن است باعث از بین رفتن کربن موجود در سیم شده و جریان برقی که به شمع های خودرو می رسد کاهش پیدا کند. لذا این قطعه ی خودرو بایستی هر چند وقت یک بار بررسی شده و در صورت نیاز تعویض شود.
به هر شمعی که روی هر سیلندر خودرو قرار گرفته است، یک وایر شمع متصل می شود. معمولاً جنس این وایر ها از سیلیکون می باشد و از مقاومت بسیار بالایی برخوردار بوده و می توان از این وایر های شمع برای مدت زمان طولانی استفاده کرد.
وایر شمع از یک طرف به کویل یا دلکو که تقویت کننده انرژی الکتریکی تولید شده توسط باتری خودرو می باشد متصل می شود و از طرف دیگر به شمع متصل است. در محل اتصال وایر شمع به کویل معمولاً یک درپوش محافظتی وجود دارد که از ورود هر گونه رطوبت و آب به محل اتصال جلوگیری به عمل می آورد. در صورتی که رطوبت به این قطعه حیاتی خودرو برسد، ممکن است تاثیر منفی روی عملکرد وایر شمع بگذارد و این قطعه را در انجام وظیفه اش ناتوان سازد.
همچنین در محل اتصال وایر شمع به شمع های خودرو نیز ممکن است رطوبت باعث خرابی قطعه شود. با توجه به این که محل اتصال وایر شمع به شمع های خودرو بیشتر در معرض رطوبت قرار دارد، لذا در صورتی که به این ناحیه از خودرو نیز رطوبت برسد، ممکن است باعث خرابی وایر شمع و شمع های خودرو شود. بنابراین این ناحیه از خودرو نیز بایستی با عایق های رطوبتی مخصوص پوشانده شود تا از ورود هر گونه رطوبت به آن جلوگیری به عمل آید.
جنس بیرونی وایر های شمع معمولاً از پلاستیک های خشک و یا لاستیک های ارتجاعی می باشد و از میزان مقاومت بسیار بالایی برخوردار است. در قسمت داخلی این سیم های حامل جریان نیز الیاف فلزی قرار دارند که وظیفه انتقال جریان الکتریکی را بر عهده دارند.
علائم خرابی وایر شمع خودرو چیست؟
یکی از مهم ترین و اصلی ترین علامت های خرابی یا فرسودگی وایر ها، این است که مصرف سوخت خودرو در حد چشم گیری افزایش پیدا می کند. لذا در صورت وجود هر گونه افزایش در میزان مصرف بنزین، بایستی شک کرد که ممکن است وایر های شمع های خودرو دچار مشکل شده باشند و بایستی آن ها را بررسی کرد. ایجاد هر گونه خرابی و فرسودگی در وایر های شمع های خودرو ممکن است باعث نشتی برق شده که در مجاورت بنزین ممکن است باعث انفجار و آتش سوزی خودرو شود که ممکن است خسارت مالی و جانی جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.
لذا توصیه می شود در صورت وجود هر گونه مشکل در سیستم سوخت رسانی خودرو، وایر شمع خودرو را بررسی کرده و در صورت وجود مشکل در این قطعه از خودرو، آن را تعویض نمود.
بعلاوه یکی دیگر از مهم ترین علائم خرابی وایر شمع خودرو این است که موتور خودرو به درستی کار نمی کند و ممکن است صدا های غیر طبیعی از موتور خودرو در هنگام کار کردن به گوش برسد. همچنین از دیگر علائم خرابی وایر شمع خودرو می توان به کاهش قدرت موتور اشاره کرد. بعلاوه به علت افزایش فشار وارده به موتور دمای موتور لحظه به لحظه افزایش پیدا می کند. همچنین با توجه به این که مقدار انرژی الکتریکی مورد نیاز برای جرقه زدن شمع ها فراهم نمی شود، ممکن است خودرو دچار لرزش های متعدد شده و ریپ بزند. لذا ریپ زدن خودرو می تواند یکی از اصلی ترین نشانه های خرابی وایر شمع خودرو باشد.
در صورت وجود فرسودگی در وایر شمع، با دست زدن به این سیم های حامل جریان ممکن است فرد دچار برق گرفتگی شود. در این حالت این سیم ها بایستی بلافاصله با سیم های نو و جدید جایگزین شوند. لذا در صورت بروز هر کدام از این نشانه ها در خودروی شما، بهتر است بلافاصله خودروی خود را به تعمیرگاه برده تا از نظر سالم بودن و یا نبودن وایر های شمع های خودرو مورد بررسی قرار گیرد و در صورت لزوم وایر ها تعویض شوند.
کلام پایانی
در این مقاله سعی شد تا شما را با وایر شمع به عنوان یکی از مهم ترین و اصلی ترین قطعات خودرو آشنا کرده و درباره ی آن توضیحاتی را خدمت شما عزیزان عرض کنیم. همچنین سعی شد تا در ارتباط با ویژگی های این نوع سیم حامل جریان نیز صحبت هایی داشته باشیم. درباره ی علائم و نشانه های خرابی این قطعه ی حیاتی خودرو نیز صحبت هایی داشتیم. امیدواریم این مقاله مورد پسند شما عزیزان قرار گرفته باشد و از مطالب این مقاله بهره ی لازم و کافی را برده باشید.
