بررسی کامل مپ سنسور و نشانه‌های خرابی آن
*با ما (گروه بازرگانی فلاحی) همراه باشید.
گردش هوا و مقدار سوخت دو عامل مهم تاثیرگذار در محفظه احتراق هستند. در ابتدا گردش هوا توسط سنسورها تنظیم شده و سپس مقدار سوخت اندازه گیری و تعیین می‌گردد. باز و بسته کردن دریچه هوا و مقدار ورودی آن توسط مپ سنسور یا سنسور فشار منیفولد هوا اندازه گیری شده و به واحد کامپیوتر مرکزی یا ECU اطلاع داده می‌شود.
عملکرد درست خودرو در گرو این سنسور است. مپ سنسور فشار هوا را اندازه گیری کرده و نتایج را به واحد ECU اعلام می‌کند. واحد مرکزی نیز اطلاعات را جمع آوری و پردازش کرده و اقدامات لازم را ارائه می‌کند.
با توجه به اهمیت این سنسور، تصمیم گرفتیم تا در این مقاله به معرفی این قطعه و نشانه‌های خرابی آن بپردازیم. اطلاع و آشنایی با آن‌ها شما را در رفع مشکل یاری کرده و از حوادث‌های احتمالی دیگر در امان می‌دارد.
معرفی مپ سنسور در خودرو
مپ سنسور یکی از قطعات الکترونیکی خودرو است که از یک سو به بخش ورودی هو از سوی دیگر به کامپیوتر مرکزی خودرو یا ECU متصل شده است. این قطعه که به نام سنسور فشار منیفولد هوا نیز شناخته می‌گردد، مقدار هوای ورودی مکش شده توسط پیشرانه را اندازه گیری کرده و سپس گزارش بدست آمده را به ECU ارسال می‌کند.
ECU با توجه به شرایط آب و هوایی، جاده، سرعت و … اطلاعات دریافتی را پردازش کرده و متناسب با آن‌ها گردش هوا و دریچه ورودی را تنظیم و مدیریت می‌کند. بنابراین وظیفه مپ سنسور بررسی و اندازه گیری لحظه‌ای فشار هوای ورودی و گزارش آن به ECU است.
در اغلب خودروها این قطعه بعد از دریچه ورودی گاز نصب می‌گردد. دلیل جایگذاری آن را اینطور می‌توان شرح داد که مقدار ورودی هوا به درون سیلندر برای کامپیوتر مرکزی بسیار حائز اهمیت است. کامپیوتر مرکزی این مقدار تخمین زده و سپس مقداری سوخت و زمان احتراق را مشخص می‌کند. دریچه ورودی گاز بهترین محل برای اندازه گیری هوای ورودی به درون سیلندرها است.
مپ سنسورها با نام‌های زیر نیز شناخته می‌شوند:
- سنسور با موتور
- سنسور فشار
- سنسور مپ
- سنسور MAP
- سنسور بوستر
دلایل خرابی مپ سنسور
سنسور مپ مانند سایر قطعات خودرو دارای طول عمر و تاریخ انقضا مشخص است. اما گاهی اوقات برخی اقدامات یا عوامل مختلف موجب خرابی زود رس این قطعه می‌گردد. از جمله آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
· سوخت بی کیفیت
مپ سنسور به طور مستقیم با سوخت در ارتباط بوده و کیفیت این ماده بر طول عمر سنسور مپ تاثیرگذار است. سعی کنید در هنگام سوخت رسانی به خودرو به جایگاه‌های معتبر و با کیفیت رجوع کنید. زیرا کیفیت سوخت بر همه قطعات موجود در خودرو به صورت مستقیم و غیر مستقیم تاثیرگذار بوده و موجب اخلال در عملکرد آن‌ها می‌گردد.
. خرابی شمع
فرآیند احتراق با شمع‌ها آغاز می‌گردد. با خرابی شمع، دود حاصل از احتراق ناقص در دورن محفظه احتراق بر عملکرد سنسورها تاثیر بدی گذاشته و موجب خرابی آن‌ها می‌گردد.
· تصادفات شدید و ضربات محکم
مپ سنسور در برابر ضربات ضعیف بوده و با کوچکترین ضربات احتمال خرابی در آن‌ها وجود دارد. تصادف‌ها و ضربات محکم به خودرو از شایع ترین دلایل خرابی سنسورها هستند.
سه عامل فوق، از مهم ترین دلایل خرابی سنسورهای مپ هستند. سوخت و شمع به راحتی بر عملکرد خودرو تاثیرگذاشته و آن‌ها را با مشکل جدید روبه رو می‌کند. ضرباتی که در طول تصادفات جاده‌ای به خودرو وارد می‌شود، علاوه بر مشکلات ظاهری موجب خرابی قطعات داخلی خودرو نیز می‌گردد. بهترین راه برای جلوگیری از خرابی قطعات خودرو و افزایش کارایی آن‌ها استفاده از مواد باکیفیت و انجام سرویس‌های دوره‌ای است.
نشانه‌های خرابی مپ سنسور
با خراب شدن سنسور مپ، در اندازه گیری هوای ورودی و گزارش آن به ECU اخلال ایجاد می‌گردد. بدین ترتیب در محفظه احتراق نیز مشکل ایجاد شده و ادامه روند خودرو با مشکلی جدی روبه رو می‌گردد. خرابی سنسور مپ با نشانه‌ها و علائم زیر همراه است.
· ریپ زدن خودرو
منظور از ریپ زدن خودرو، ایجاد لرزش در آن است. گاهی اوقات خودرو به هوای بیشتری احتیاج دارد. حال اگر واحد کامپیوتر مرکزی خودرو به اشتباه اقدام به بستن دریچه‌های وردی کند، خودرو دچار لرزش شده و بدین صورت مشکل خود را اعلام می‌کند.
· افزایش میزان آلایندگی
از مجموعه اقداماتی که در مکان‌های معاینه فنی خودرو انجام می‌گیرد، تست میزان آلایندگی است. اگر مقدار گزارش شده از مقدار استاندارد بیشتر باشد، رای به خرابی سنسور مپ داده و باید مورد بررسی قرار گیرد. به خاطر داشته باشید که این کار توسط کارشناسان معاینه فنی قابل انجام است و شما به راحتی قادر به انجام آن‌ها نیستید.
· افزایش مصرف سوخت
اگر سنسور مپ با مشکل جدی روبه رو شود و در روند عملکرد آن مشکل ایجاد گردد، مصرف سوخت خودرو به شدت بالا می‌رود.
· روشن شدن چراغ چک خودرو
چراغ چک خودرو به دلایل مختلفی روشن می‌شود. اما یکی از نشانه‌های خرابی سنسور مپ، روشن شدن چراغ چک در پشت آمپر خودرو است. با مراجعه به مراکز تعمیر خودرو، به راحتی می‌تواند دلیل روشن شدن آن را تشخیص داد.
· دوده گرفتن سرشمع
با جرقه شمع‌ها در محفظه ی احتراق انفجار ایجاد می‌گردد. چنانچه میزان فشار ورودی هوا به اندازه کافی نباشد، این قطعه نیز دچار مشکل شده و نشانه‌هایی از دوده سیاه بر روی آن‌ها به چشم می‌خورد.
· کاهش قدرت موتور به صورت ناگهانی
با خرابی سنسور مپ، دور موتور به صورت ناگهانی کاهش می‌یابد. نشانه‌هایی مانند کم شدن ناگهانی دور موتور، روشن شدن چراغ چک و برخی از نشانه‌های دیگر در صورت خرابی قطعات دیگر نیز نمایان می‌شوند. به همین دلیل با بروز این نشانه‌ها، در سریعترین زمان به نزدیک ترین تعمیرگاه مراجعه کرده و موضوع را مورد بررسی قرار دهید.
· افزایش دمای موتور
با برهم خوردن ترکیب هوای ورودی و سوخت، احتراق ناقص صورت می‌گیرد. در این حالت موتور بار و فشار زیادی را متحمل می‌گردد. زیرا با عدم احتراق و تولید نیروی لازم، موتور موظف به جبران آن خواهد بود. بنابراین موتور خودرو با شدت زیادی کار کرده و حرارت آن بالا می‌رود. با بالارفتن حرارت موتور، سیستم خنک کننده نیز درگیر شده و باید بیشتر کار کند. در این شرایط اگر سیستم خنک کننده نتواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد، موتور جوش آورده و خودرو با مشکل روبه رو می‌گردد.
· سخت کار کردن خودرو در حالت درجا
با رقیق شدن مخلوط سوخت و هوا، کامپیوتر مرکزی مجبور به تزریق سوخت بیشتری می‌شود تا خودرو روان تر کار کند. اگر سنسور مپ خراب شود یا دچار اخلال گردد، گزارش اشتباه به سمت ECU ارسال شده و در نتیجه مخلوط سوخت و هوا رقیق می‌گردد. در این حالت خودرو دچار لرزش شده و درجا می‌زند.
· سخت روشن شدن یا استارت خوردن خودرو
از دیگر نشانه‌های خرابی سنسور مپ، سخت استارت زدن خودرو است. سوخت پیشرانه در لحظه استارت خودرو برای چرخاندن میل لنگ خودرو آماده است. مقدار سوخت و ترکیب آن با هوا از طریق ECU اندازه گیری می‌شود. فرض کنید که مپ سنسور خراب بوده و نتواند مقدار اصلی را تعیین کند. چه اتفاقی می‌افتد؟
بله درست حدس زدید! ECU گزارش‌های اشتباه دریافت کرده و در پی آن نیز پردازش اشتباهی را انجام شده است. در این شرایط مقدار سوخت یا هوا کافی نبوده و خودرو قادر به روشن شدن نیست.
تاثیر خرابی مپ سنسور بر عملکرد خودرو
همانطور که اشاره کردیم، خرابی سنسور خودرو موجب خرابی خودرو و اخلال در عملکرد آن‌ها می‌گردد. در این بخش از مقاله قصد داریم تا به طور صریح تر و مفصل تر به آن بپردازیم.
- سنسور معیوب و خراب، اطلاعات اشتباه و ناقصی را به ECU گزارش کرده و در ادمه فرآیند مشکل ایجاد می‌کند. به طور مثال، سنسور مپ، مقدار هوایی ورودی را کمتر از مقدار اصلی گزارش کند. از سوی دیگر زمان اجرای جرقه توسط شمع‌ها با اخلال روبه رو شده و با تاخیر انجام می‌گیرد. در پی تاخیر در جرقه شمع‌ها، سوخت کمتری به موتور می‌رسد. در این شرایط مقدار هوای بیشتر موتور به سوخت موجب کوبش در خودرو شده و بر شتاب خودرو نیز تاثیر می‌گذارد.
- خرابی سنسورها، اندازه گیری و گزارش هوا بیشتر از مقدار اصلی نیز منجر به بروز برخی مشکلات می‌گردد. با این کار شمع‌ها سریعتر جرقه و مصرف سوخت با توجه به افزایش حجم هوای گزارش شده نیز افزایش می‌یابد. افزایش سوخت بیش از اندازه و مقدار اصلی منجر به خرابی شمع‌ها، تشکیل لایه کربنی و مسدود شدن مش‌های کاتالیزورها نیز می‌گردد.
- از دیگر وظایف مپ سنسور کنترل سوخت مورد نیاز محفظه احتراق است. اگر مقدار سوخت و فشارهوای ورودی به اندازه کافی تنظیم و ارائه نشوند، فرآیند احتراق به مشکل خورد و به درستی انجام نمی‌گیرد. این موضوع منجر به سوخت ناقص هیدروکربن‌ها و تولید گاز مونواکسید کربن می‌گردد و میزان تولید آلاینده‌ها را افزایش می‌دهد.
- با خراب شدن سنسور مپ، احتراق در خودرو در حالت رقیق و غلیظ صورت می‌گیرد. که در هر دو آن‌ها موتور آسیب دیده و عملکرد خودرو با مشکل روبه رو می‌گردد. احتراق رقیق منجر به تولید و انتشار مشتقات NOX می‌گردد.
خرابی سنسور مپ، مقدار هوای ورودی بیشتر یا کمتر از مقدار اصلی گزارش می‌کند. این گزارشات به طور مستقیم بر عملیات سوخت رسانی و در پی آن روشن شدن خودرو موثر هستند. هر گونه ناهماهنگی در بین آن‌ها علاوه بر آسیب به قطعات دیگر منجر به تولید آلاینده‌های زیست محیطی می‌گردد.
زمان تعویض مپ سنسور خودرو
همانطور که گفتیم، مپ سنسور دارای یک طول عمر معین و تاریخ انقضای مشخص است که این مقدار در دفترچه راهنمای خودرو ثبت شده است. در اغلب خودروها با هر ۱۵۰ هزار تا ۱۶۰ پیشنهاد می‌گردد که قطعه‌ای جدید خریداری شده و جایگزین آن گردد.
البته با توجه به شرایط و نشانه‌های فوق، در صورت خرابی آن، این قطعه باید زودتر از موعود تعویض گردد تا از مشکلات احتمالی و انتشار آلاینده‌ها جلوگیری کند.
تست و آزمایش مپ سنسورها
نمایان شدن نشانه‌های فوق، تنها یک روش برای تشخیص احتمالی خرابی سنسورها بود. اگر به دنبال روشی بهتر و دقیق تر برای اطلاع از سلامتی آن‌ها هستید، می‌توانید از دو روش زیر استفاده کنید.
· تست دیاگ
دیاگ، دستگاهی است که در اغلب تعمیرگاه‌ها به کامپیوتر مرکزی متصل شده و سلامت قطعات را بررسی می‌کند. برای سنجش سلامت سنسور MAP نیز دیاگ به خودرو متصل شده و مقدار فشار هوای ورودی را اندازه گیری می‌کند و هرگونه خطایی را گزارش می‌کند.
· تست ولتاژی
تست ولتاژی یک نمونه دیگر از روش‌های آزمایش سنسورها است. در ابتدا از سلامت سوکت‌ها و فیش‌های این قطعه مطمئن گردید. سپس پایه‌های 2و3 و پایه‌های 1و 2 را اندازه گیری کنید. در حالت استاندارد مقدار ولتاژ پایه‌های 2و3 باید عدد 5 ولت و در پایه‌های 1و2 عدد 4.8 ولت را نشان دهد.
نحوه تعمیر یا تعویض مپ سنسور
سنسور مپ جزء آن دسته از قطعاتی است که در صورت خرابی قابل تعمیر می‌باشد. برای تعویض یا تعمیر این سنسور رعایت دو اصل زیر ضروری است:
- قبل از هر اقدامی‌خودرو خود را خاموش کنید.
- بست‌های باطری را بردارید.
حال می‌توانید نسبت به تعویض آن‌ها اقدام کنید. در ابتدا سوکت روی مپ سنسور را جدا کرده و سپس به آرامی‌پیچ‌های روی آن را باز کنید. حالا بدون لمس نوک سنسور آن را به آرامی‌برداشته و سر آن را به سمت پایین نگه دارید. در این مرحله با اسپری انژکتور روی آن را شستشو دهید. سپس قطعه را در سر جای خود قرار دهید و بعد از بستن پیچ‌ها و سوکت، بست‌های باطری، خودرو را روشن کنید. اگر سنسور کار نکرد، باید قطعه‌ای جدید جایگزی آن گردد.
نحوه سرویس و شستشوی مپ سنسور
لوله برگشت بخار روغن بر روی ورودی هوا قرار دارد. این موضوع سبب شده تا سنسور منیفولد و سایر قطعاتی که بر روی این قسمت وجود دارند، تحت تاثیر آن قرار گرفته و چرب شوند. چربی‌ها به مرور زمان به درون سنسورها راه پیدا کرده و به صورت لایه‌ای بر روی بخش‌های داخلی این قطعه می‌نشیند. هرگونه شی خارجی یا لایه‌های روغن مانع از عملکرد درست و کارایی مناسب مپ سنسور می‌گردد.
به همین دلیل سرویس و شستشوی آن بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند. تمیزکردن و زدودن چربی‌ها از روی سنسورها موجب افزایش طول عمر و کارایی آن‌ها می‌گردد.
سنسور مپ قطعه حساسی است و در هنگام تمیز کردن یا شستشو مستلزم رعایت برخی نکات است. سنسورها به دو صورت به منیفولد هوا متصل شده اند. برخی از آن‌ها از طریق شیلنگ و برخی دیگر به طور مستقیم بر روی آن قرار داده شده اند.
برای شستشو و تمیزی آن دسته از سنسورهایی که به طور مستقیم بر روی دریچه ورودی منیفولد نصب شده اند، در ابتدا این قطعه را جدا کرده و سپس نوک و داخل سنسور را به وسیله اسپری مخصوص تمیز کردن یا اسپری کانتاکت شور خشک تمیز کرده و سپس به آرامی‌به وسیله هوای فشرده آن را خشک می‌کنیم.
برای سرویس سنسورهایی که به وسیله شیلنگ متصل شده اند، در گام اول شیلنگ‌های آن‌ها از نظر هرگونه نشتی، سوراخ یا آسیب‌های دیگر مورد بررسی قرار دهید.
چند نکته مهم :
- در تعویض و بررسی سنسور قسمت اورینگ درو را از نظر پارگی به طور دقیق بررسی کنید.
- در برخی از خودروها سنسور دمای هوای ورودی و سنسور فشار هوا در یک قطعه تعبیه شده و بر روی منیفولد قرار گرفته اند. بنابراین در هنگام سرویس و شستشو این نکته را به خاطر داشته باشید.
جایگزین مپ سنسور خودرو
خرابی مپ سنسور و اخلال در عملکرد خودرو، برای افراد ناخوشایند. عده‌ای از آن‌ها به دنبال قطعات جایگزین هستند. کیت شبیه ساز مپ سنسور یکی از قطعات پیشنهادی که جایگزی این قطعه شده و وظیفه آن را انجام می‌دهد. درواقع این کیت اطلاعات ورودی هوا را دریافت کرده و بهترین گزارش را به سمت کامپیوتر مرکزی اعلام می‌کند. با فریب ECU عملکرد خودرو به درستی انجام می‌شود.
شرکت‌های سازنده این کیت ادعا کرده اند که مقدار مصرف سوخت در هنگام استفاده از این قطعات کمتر خواهد بود. در حالی که در اغلب خودروهایی که از آن‌ها استفاده شده است، مقدار مصرف سوخت بیشتر بوده و افزایش یافته است.
راهنمای خرید سنسور فشار هوای خودرو
خرید قطعات جدید همیشه کار سختی است. قطعات و لوازم یدکی بی کیفیت بر کارایی و طول عمر آن موثر بوده و تعداد آن‌ها هر روز روبه افزایش است. از سوی دیگر شباهت‌های آن‌ها با یکدیگر، این فرآیند را سخت تر کرده است.
همچنین شناخت و رعایت برخی معیارها و نکات در روند انتخاب موثر بوده و باید مورد توجه قرار گیرد. به همین دلیل در ادامه برخی از آن‌ها را فراهم کرده و خدمت شما ارائه می‌کنیم. امیدواریم که در هنگام خرید به آن‌ها توجه کنید.
قیمت مپ سنسور و هزینه تعمیر مپ سنسور
همیشه قبل از اقدام به خرید، گزارشی از قیمت‌ها تهیه کرده و سپس بودجه خود را تعیین کنید. با این اقدام قطعاتی که در رنج قیمتی شما نیستند، از گروه حذف شده و دایره انتخابی کوچکتر می‌گردد. در واقع هر چقدر که تعداد گزینه‌ها کمتر باشد، انتخاب راحت تر و بهتر صورت می‌گیرد.
نوع مپ سنسور
مپ سنسورها در خودروهای مختلف متفاوت است. مثلا مپ سنسور خودروی 206 با مپ سنسور خودروی 405 متفاوت است. بنابراین در هنگام انتخاب باید نوع خودرو با مشخصات سنسور آن را به همراه داشته باشید. از سوی دیگر سنسور مپ در دو نوع سه پین و چهار پین تولید می‌گردد. البته در اغلب خودروهای امروزی از سوکت چهارپین استفاده می‌گردد و نوع سه پین آن منسوخ شده و از بین رفته است.
برند مپ سنسور
اگر بحث هزینه یا قیمت برایتان اهمیت ندارد، برندهای بازار را انتخاب کنید. این برندها در بازار شناخته شده بوده و توسط افراد زیادی استفاده می‌شوند. قطعاتی که توسط شرکت‌های معتبر و برند تولید می‌شوند، باکیفیت بوده و طول عمر بالایی دارند. بنابراین بهتر است بین قطعات برند و قطعات ناشناخته، قطعه‌ای را انتخاب کنید که امتحان خود را پس داده باشد.
جنس مپ سنسور
مپ سنسورهای آلمانی بهترین کیفیت را در بازار به خود اختصاص داده اند. بعد از آن جنس‌های کره‌ای و ایرانی رتبه‌های بعدی را دارند. اجناس چینی نیز در بازار وجود دارد و اتفاقا قیمت قابل قبولی داشته و به صرفه هستند. اما پیشنهاد می‌کنیم که هیچگاه کیفیت را فدای هزینه نکنید. مپ سنسورهای چینی کیفیت پایینی داشته و کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اجناس آلمانی که بهترین کیفیت را داشته، هزینه بالایی دارند و همه افراد قابل به تهیه و استفاده از آن‌ها نیستند. در این میان قیمت اجناس کره‌ای و ایرانی به صرفه است.
نوع بسته بندی
شکل و ظاهر بسته بندی، سلیقه و احترام به مشتری را نشان می‌دهد. بسته بندی‌های زیبا و شکیل برای اجناس باکیفیت طراحی شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته این معیار تا حدی اشتباه است. زیرا برخی از تولید کنندگان قطعات فیک و تقلبی اجناس خود را در بسته بندی‌های زیبا به بازار عرضه می‌کنند. در این حالت تشخیص این دو از یکدیگر کمی‌سخت خواهد بود.
بنابراین بهتر است که از این مورد کمتر استفاده کنید.
خرید از مراکز معتبر
خرید قطعات برند کار درست و هدفمندی است. اما مشکلی نحوه خرید آن‌ها است. شرکت‌های زیادی هستند که اجناس فیک و تقلی خود را با برچسب‌ها یا آرم‌های برند روانه بازار کرده و به مشتریان عرضه می‌کنند. در این شرایط انتخاب کار سخت و دشواری است.
بهترین راه برای خرید قطعات اصلی، مراکز و نمایندگی‌های معتبر هستند. اگر دانش و تجربه کافی در تشخیص قطعات نداشته باشید، چاره‌ای جز انتخاب این قطعه نخواهید داشت.
